Een paar weken geleden stierf mijn vrouw, partner, mijn grote liefde, in mijn armen. Aan een hartaanval. Na veertig jaar: een abrupt einde.
Toen ik haar leerde kennen, werkte ik indertijd bij de Anne Frank Stichting, sectie onderwijs. Ik bezocht scholen waar werkende jongeren een vak leerden. Ik wilde als gastspreker met de jongeren praten over arbeidsvoorwaarden en rechten die waren vastgelegd in een collectieve arbeidsovereenkomst. Ik wilde praten over het jeugdloon. Ik begon in de bakkersklassen en bij verkoopmedewerkers in de detailhandel. De achterliggende gedachte was dat een arbeidersklasse met een goed inkomen, huisvesting, goede arbeidsvoorwaarden en sociale voorzieningen zoals pensioen, ziektekostenverzekering, een degelijke bescherming bood tegen autoritaire regimes en fascisme. Te beginnen bij de jeugd.
Ik zou in haar lessen komen, mijn verhaal vertellen en discussiëren met de klas. Zij was opgegroeid onder de rook van Hoogovens, tegenwoordig Tata Steel. Net als veel andere kinderen die opgroeien onder de verstikkende stofregen van een staalbedrijf. Ze had astma, was als kind twee jaar in Davos geweest om te overleven op die grote ijle hoogte in Zwitserland. Haar vader werkte bij Hoogovens, was actief lid van de vakbond, zat in de bedrijfscommissie en had de grote staking mee helpen voorbereiden. Hij was woordvoerder in de ondernemingsraad. Haar moeder werkte bij Verkade, de koekjesfabriek, was lid van de ondernemingsraad en wandelde door het bedrijf om te luisteren naar de vrouwen aan de lopende band.
Ze was actief in de buurt. Vulde belastingpapieren in, hielp kinderen met huiswerk, nam iedereen mee als we naar een pretpark gingen. De wereld was groter dan het gezin. Onze zoon ging naar een multi-culti lagere school om de hoek.
Haar werk ging naar een nieuw gebouwde school in wat ze bij de gemeente noemen : een achterstandswijk. Slechte school resultaten, veel geweld, slechte huisvesting, lage inkomens,enz.
Ze begon het Weekend College: gratis huiswerkbegeleiding op zaterdag voor alle leerlingen van de scholen in de wijk. Een kleurrijke wijk. Vergeleken met de andere wijken in de stad was er nauwelijks doorstroming naar vormen van hoger onderwijs, laat staan universiteit. Dat vond ze ongeloofwaardig. Er moest iets grondig fout zijn in het onderwijssysteem in de wijk. En dat was ook zo. Kinderen kregen steevast een lager onderwijsadvies na de eindtoets op de lagere school. Ze ging mee met de ouders naar het schoolgesprek en wat de uitkomst ook was, ze gingen zoeken naar een school die er wel toe deed en de kinderen kregen extra aandacht op het Weekend College. Ze was er van overtuigd dat kinderen veel meer konden. Ouders begonnen er vertrouwen in te krijgen dat juf Astrid een overtuigend oordeel had over hun kinderen en dat ze werden gestimuleerd om het beste uit zichzelf te halen tegen het oordeel van de schoolleiding in. Het verdriet van de ouders werd omgezet in vertrouwen.
Schoolleiders zeiden steevast dat ouders hun kinderen niet konden begeleiden met huiswerk maken. Dus kregen ze een lager schooladvies. Dat scheurde aan tegen institutioneel racisme.
Tien jaar heeft ze dit werk gedaan en heeft gezorgd voor continuïteit en voortgang van het Weekend College. Daarna heeft ze alle energie gestoken in de opvang van dak- en thuisloze jongeren. Met al haar kennis kon ze verschillende organisatie bundelen , konden woningcorporaties woningen beschikbaar stellen en kon een jongere die op straat had geleefd een woning krijgen op voorwaarde dat ze doorgingen met zijn/haar opleiding en een diploma haalden. Haar contacten-netwerk gaf haar de informatie of het wel, of niet gebeurde. Het hebben van een weedplantage of het “”krijgen”” van een kind was verboden. Of zoals een bekende Cabaretière altijd zei tegen de meiden: “Pasop: je diploma is je man”
We zijn na een hectische periode op vakantie gegaan. Bij terugkomst was ze uitgeput en ze wilde nog zoveel. Een van “onze” kinderen trouwde en gaf een groot feest. Daar kwamen we alle kinderen tegen uit de beginperiode : nu als jongvolwassenen. De tranen stonden in haar ogen: ze hadden bijna allemaal bereikt wat ze wilden: sommigen hoger beroepsonderwijs, sommigen universiteit. Gedaan of bezig waar hun hart hen bracht. Een van de ouders liep met haar rond en zei tegen iedereen: dit is mijn dochters tweede moeder.
Ze heeft het voorbeeld gegeven en het stokje overgedragen: wees wie je bent, geloof in eigen kracht, leer vertrouwen op anderen en help elkaar.
Peter van Velzen 17-10-2021
